PKZ Dąbrowa Górnicza: tak kiedyś wyglądał Pałac Kultury Zagłębia

Dodatkowo mamy dla Was kilka ciekawostek i opisów miejsc w PKZ, przygotowanych przez pracowników tej instytucji kultury. A to wszystko z racji wielkiej inauguracji PKZ po remoncie, która rozpocznie się w najbliższy piątek i potrwa do poniedziałku

Sala teatralna**

Sala teatralna, zwana także salą widowiskową, posiada ponad 600 miejsc usytuowanych na parterze i dwóch balkonach. Scena Pałacu Kultury Zagłębia w Dąbrowie Górniczej wyposażona jest w podnoszony mechanicznie orkiestron trójsegmentowy. W centralnym jej punkcie znajduje się scena z mechanizmem obrotowym o średnicy 11 m.

Głębokość sceny wynosi 10,5 m, a szerokość bez kieszeni 16,8 m. Na zapleczu sceny znajduje się: 7 garderób na parterze (bezpośrednie przejście ze sceny) oraz 2 duże garderoby na II piętrze (bezpośrednie przejście ze sceny).

To miejsce wyjątkowe, serce Pałacu Kultury Zagłębia. Miejsce najbardziej spektakularnych wydarzeń: koncertów największych gwiazd estrady, koncertów orkiestr symfonicznych, festiwali, występów zespołów ludowych, spektakli teatralnych, występów kabaretowych, recitali, oper i operetek, spektakli teatrów lalek, programów transmitowanych w telewizji, uroczystych gali i akademii z okazji świąt państwowych i politycznych oraz wielu innych.

Gościli tu m.in. aktorzy Teatru „Syrena”, Teatru Starego z Krakowa, Teatru „Ateneum” z Katowic, wrocławskiego Teatru Pantomimy i Teatru Muzycznego z Gdyni, Zespoły Pieśni
i Tańca „Śląsk” i „Mazowsze”, oraz wiele wiele innych. Na kartach kronik swoje wpisy pozostawili m.in. Sławomir Mrożek, Tadeusz Różewicz, Wojciech Kilar, Krystyna Prońko, Anna Jantar, Krystyna Janda, Czesław Niemen czy Hanka Bielicka.

Sala teatralna jest dziś miejscem wielu koncertów, widowisk oraz wydarzeń cyklicznych, takich, jak Międzynarodowy Konkurs Muzyczny im. Michała Spisaka oraz jednego z najbardziej cenionych w Polsce przeglądów kabaretowych „DebeŚciaK”.

Ciekawostka:
22 listopada 1979 r. Pałac Kultury Zagłębia został wpisany do Krajowego Rejestru Zabytków. W decyzji Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach o wpisaniu Pałacu Kultury Zagłębia do Rejestru Zabytków czytamy:
„Obiekt jest wybitnym przykładem socrealistycznej architektury w Polsce Ludowej. (…)
Granice ochrony rozciągają się na całość budynku wraz z otoczeniem, wystrojem i wyposażeniem wnętrz. Ochronie podlegają także marmurowe, drewniane oraz ceramiczne wykładziny ścian, posadzki, sztukaterie oraz urządzenie sali widowni i sali projekcyjnej.”

Sala ślubów

Sala ślubów to pomieszczenie wyjątkowo reprezentacyjne. Nic dziwnego, jest bowiem miejscem, w którym nowożeńcy wypowiadają najważniejsze w swoim życiu słowa przysięgi małżeńskiej.

Dostojności temu wydarzeniu nadaje wystrój sali. Stanowią go pokaźne tafle luster, ozdobne żyrandole oraz drewniane posadzki i boazerie na ścianach. Sufit natomiast zdobią gipsowe kasetony z ornamentami roślinnymi. Sala wyposażona jest w piękne, aksamitne tapicerowane czerwone fotele i drewniany stół. Centralnym elementem pomieszczenia jest godnie spoglądający ze ściany orzeł – polskie godło narodowe.

Dąbrowski Urząd Stanu Cywilnego powstał 1 stycznia 1946 roku. Początkowo jego siedziba mieściła się przy ul. 3 – Maja w Dąbrowie Górniczej, zaś w roku 1966 została przeniesiona do Pałacu Kultury Zagłębia. W jednym skrzydle znajdowała się sala ślubów w drugim zaś część administracyjna, która pod koniec 1990 roku została przeniesiona do budynku Urzędu Miejskiego.

Sala ślubów po dziś dzień gości w swych progach nowożeńców oraz seniorów – jubilatów świętujących złote gody.

Sala kinowa

Sala kinowa to kameralna salka licząca zaledwie 88 miejsc siedzących. Działy się w niej jednak wielkie rzeczy…
To miejsce o wyjątkowej atmosferze, którego wystrój podobnie jak większość pomieszczeń Pałacu Kultury Zagłębia stanowią drewniane boazerie.

Salka ta była siedzibą prężnie działającego dąbrowskiego środowiska filmowców amatorów, którego dorobek doceniano w całej Polsce.

Amatorski Klub Filmowy „Zagłębie” - to jeden z najstarszych i najbardziej utytułowanych klubów filmowych w Polsce. Początki jego działalności sięgają 1960 roku, kiedy w całym kraju panowała fascynacja polską szkołą filmową, czyli kinem Andrzeja Wajdy, Kazimierza Kutza, Jerzego Kawalerowicza i Wojciecha Hasa.
Klub tworzyli ludzie w różnym wieku i z różnym wykształceniem, których łączyła wspólna pasja i niejednokrotnie przyjaźń. Byli to zarówno studenci, jak i hutnicy, górnicy, pracownicy umysłowi i emeryci. Filmowcy amatorzy zgłębiali tajniki sztuki filmowej i fotografii. Tworzyli własne produkcje nagradzane na festiwalach i przeglądach filmowych na terenie całego kraju. Nagrody finansowe nierzadko przeznaczano na zakup sprzętu i wyposażenia będącego inwestycją na przyszłość.

W latach 1969 – 1990 Amatorski Klub Filmowy „Zagłębie” był współorganizatorem i gospodarzem Zagłębiowskiego Przeglądu Filmów Amatorskich.

Klub był także patronem założonego w porozumieniu z Kinem „Bajka” w 1971 roku i funkcjonującego do 1991 roku - Dyskusyjnego Klubu Filmowego „Kadr”. Filmy prezentowane w DKF należały do najsłynniejszych dzieł kinematografii, a dzięki współpracy z filmoteką polską uczestnicy seansów mieli możliwość dotarcia także do cennych produkcji archiwalnych. Zróżnicowane pod względem treści i gatunku filmy skłaniały do refleksji i spostrzeżeń. Było to miejsce spotkań i długich rozmów o sztuce filmowej także z wybitnymi postaciami polskiego kina. Wśród licznych osobistości, które odwiedziły Dyskusyjny Klub Filmowy wymienić m.in. Gustawa Holoubka, Agnieszkę Holland oraz Jana Machulskiego. Ponieważ sala kinowa nie spełniała wszystkich warunków technicznych niezbędnych do projekcji niektórych produkcji, dlatego spotkania Dyskusyjnego Klubu Filmowego musiały odbywać się w sali kina „Bajka”.

Nie zapominano również o najmłodszych widzach. Z myślą o nich organizowano „Kino Młodego Widza” – seanse filmów przygodowych „Na tropie przygody”, przeglądy filmów rysunkowych oraz kina kostiumowego „W kręgu magii i czarów”. Podczas tych cykli wyświetlano m.in. znane i lubiane „Przygody Tomka Sawyera”.
Początkowo seanse filmowe odbywały się w sali teatralnej, później jednak, w 1971 roku, przeznaczono do tego celu wyposażoną w kabinę projekcyjną i wszystkie niezbędne urządzenia - salę audytoryjną. Odbywał się tu cykl pod nazwą „Kino ciekawych filmów”.

W lipcu 2007 roku, przy wsparciu władz miasta oraz Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej w Warszawie, a także w porozumieniu z konserwatorem zabytków, rozpoczęto przebudowę starej sali projekcyjnej na nowoczesne kino studyjne. Już w październiku 2007 roku kino studyjne „Kadr” powróciło do życia. Nowoczesne, wytłumione wnętrze, wyposażone w 88 zupełnie nowych komfortowych foteli doczekało się oficjalnego otwarcia. Po uroczystości odbyła się projekcja filmu "Ryś" w reżyserii Stanisława Tyma.

Kino studyjne Kadr od lat prezentuje ambitne filmy europejskie i światowe, których nie zobaczymy w komercyjnych multiplexach.

Od 1 marca 2008 r. Kino KADR należy do Sieci Kin Studyjnych i Lokalnych, a od 21 listopada 2013 r. także do Sieci Polskich Kin Cyfrowych. To jedyne kino o charakterze edukacyjnym i niekomercyjnym w naszym mieście.

Galeria

Ta usytuowana w podziemiach Pałacu Kultury Zagłębia sala utożsamiana jest głównie z funkcjonującym w niej od 1972 roku Klubem „Przy Samowarze”. Wcześniej mieściła się tu sala gimnastyczna, jednak po licznych prośbach mieszkańców miasta została zaadaptowana na potrzeby klubu.

Wystrój, który od lat charakteryzował tę salę, to pokryte drewnianą boazerią ściany, a także wykonane z denek szklanych butelek, ozdobne, pokaźnych rozmiarów koło. Mieścił się tu nawet skromny bufecik, kominek oraz mała scena.

Klub oferował liczne ciekawe sposoby spędzania wolnego czasu. Skupiał dorosłych w sekcji szachowej i brydżowej, a od września 1975 roku funkcjonował w nim także „Klub Seniora”. Zrzeszeni w nim renciści i emeryci mieli okazję do spotkań nie tylko przy kawie, ale także przy ulubionej muzyce operowej. W ramach zajęć korzystali z porad prawnych i lekarskich oraz uczestniczyli w wykładach na przykład dotyczących zielarstwa.
W sali odbywały się niezliczone wieczorki towarzyskie i taneczne m.in. te organizowane przez biuro matrymonialne „Amorek”, a także uroczystości okolicznościowe. Organizowano w niej zabawy sylwestrowe, andrzejkowe, z okazji Międzynarodowego Dnia Kobiet, a nawet wesela. Przy dźwiękach różnorodnej muzyki, bawiły się tu również w ramach oferty „Po pracy prosimy do nas”, załogi pracowników budujących m.in. „Hutę Katowice”, Hutę „Dzierżyński” i DFO, a później pracownicy tych zakładów pracy wraz z rodzinami.
Ponadto sala była miejscem przyjaznym dzieciom. Podczas ferii zimowych organizowano w niej niezliczone zabawy i konkursy. Najmłodsi mogli także wziąć udział w Festiwalu Piosenki Dziecięcej „Mini” oraz wysłuchać baśniowych opowieści.
Pod patronatem Ministerstwa Kultury i Sztuki od 1973 roku odbywał się tu także coroczny ogólnopolski przegląd amatorskich teatrów alternatywnych pod nazwą Barbórkowe Spotkania Teatralne.
Barbórkowe Spotkania Teatralne - wydarzenie skupiające najlepsze amatorskie grupy teatralne z całej Polski. Uczestnikami przeglądu byli artyści poszukujący nowych form. Już sam udział w przeglądzie traktowany był przez nich jak wyróżnienie. Prócz spektakli teatralnych impreza wzbogacona była o zajęcia warsztatowe, projekcje filmów, a także spotkania autorskie i skłaniające do refleksji fora dyskusyjne. Z roku na rok „Barbórki” przyciągały do Pałacu Kultury grupy amatorskie z najdalszych zakątków Polski. Z czasem w konkursie brali też udział goście z zagranicy. Cenna była dla nich pełna pasji do teatru atmosfera wydarzenia. Amatorskie grupy teatralne co roku przyjeżdżały do Dąbrowy Górniczej, aby w wypełnionej po brzegi sali klubu „Samowar” skonfrontować umiejętności aktorskie z dorobkiem swoich kolegów. Ich zmagania pozbawione były jednak niezdrowej rywalizacji. Najważniejsza była miłość do teatru.

Jeden ze współorganizatorów przeglądu, a także uczestnik spotkań – Wojciech Bronowski, z okazji X. jubileuszu Barbórkowych Spotkań Teatralnych został poproszony o podsumowanie:
„Bywałem kiedyś na kilku „Barbórkach”, w ostatnich trzech latach byłem jednym ze współorganizatorów. I to poczytuję sobie jako zaszczyt. Spędziłem wiele dni i nocy na imprezie prawdziwie teatralnej, pięknej, z sercem i pasją organizowanej, po prostu potrzebnej ludziom. I to w czasach tak trudnych dla kultury (…). Myślę, że i w tym roku starzy przyjaciele tej imprezy oraz nowa rzesza miłośników teatru przeżyje znów wiele niezapomnianych chwil w atmosferze serdeczności i bezpośredniości.”

Choć Barbórkowe Spotkania Teatralne odbyły się po raz ostatni w 2006 roku, po dziś dzień uważane są za bardzo prestiżowy festiwal teatralny.

W latach 90. odbywały się tu spotkania Klubu Literackiego „Paradoks” oraz koncerty amatorskich zespołów muzycznych. Klub tętnił życiem za sprawą aktywności młodych ludzi, którzy prezentowali swoje umiejętności recytatorskie, a także wymieniali się spostrzeżeniami na temat poezji, literatury, czy muzyki.
W sali dawnego Klubu „Samowar” mieściła się później restauracja „StarSfera”.
Obecnie ta podziemna sala została zaadaptowana na potrzeby galerii. Olbrzymia przestrzeń, oraz odpowiednie oświetlenie sprawiają, iż będzie doskonałym miejscem ekspozycji dzieł sztuki.

Ciekawostka:
Salę Klubu „Samowar” upodobało sobie działające przy Pałacu Kultury Zagłębia, cieszące się poważaniem w całej Polsce i poza jej granicami „Stowarzyszenie Obserwatorów Słońca”.