Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Dąbrowa Górnicza: Jan Hempel dbał o rozwój górnictwa i edukację kadr

Piotr Sobierajski
Dziś przedstawiamy sylwetkę Jana Mariana Hempela, który nie tylko przysłużył się rozwojowi górnictwa w Zagłębiu, ale także opracował pierwszą „Mapę geognostyczną zagłębia węglowego w Królestwie Polskiem”. Po raz pierwszy pojawiły się na niej dokładne lokalizacje wielu budynków i zakładów w naszym regionie.

Jan Marian Hempel urodził się 12 grudnia 1818 r. w Burcu, koło Łukowa, w rodzinie napoleońskiego oficera Joachima Hempla.

Ukończył Wojewódzką Szkołę Księży Pijarów w Łukowie. Dokształcał się w Warszawie na „Kursach Dodatkowych”, utworzonych przez Radę Wychowania Publicznego przy Warszawskim Gimnazjum Gubernialnym, kształcącego nauczycieli dla szkół obwodowych.

W wieku 22 lat rozpoczął pracę w kopalni Reden, a potem w zakładach na Niwce. Od końca 1843 r. przebywał w Warszawie, gdzie został powołany na aplikanturę do Sekcji Technicznej Wydziału Górniczego.

W 1847 r. wrócił do Dąbrowy. W tym czasie wprowadził do miernictwa górniczego różne metody rachunku współrzędnych i zastosował po raz pierwszy teodolit do pomiarów w kopalni.

W latach 1850-1857 zorganizował kursy dokształcające dla praktykantów pragnących uzyskać wyższe kwalifikacje zawodowe, które prowadzili praktycy zatrudnieni w Biurze Okręgu Zachodniego. Interesował się także sprawami szkolnictwa elementarnego dla dzieci górników.

Zorganizował i wspomagał finansowo rozwój tego szkolnictwa na terenie Dąbrowy oraz Będzina.

W 1856 r. ukończył, trwającą ponad cztery lata, pracę nad opracowaniem „Mapy geognostycznej zagłębia węglowego w Królestwie Polskiem”. Została wydana nakładem rządowym w 1857 r., w zakładzie M. Fajansa w Warszawie, w 18 sekcjach (arkuszach).

– Mapa bardzo dobrze odzwierciedlała wszystkie szczegóły terenów, układ dróg, ulic. Zawierała wiele elementów topograficznych. Można było z niej dowiedzieć się na przykład, gdzie są poszczególne budynki, gdzie jest karczma, gdzie lazaret górniczy, a nawet gdzie stoją przydrożne krzyże – podkreśla Arkadiusz Rybak, dyrektor Muzeum Miejskiego Sztygarka.

Całość topografii została zrealizowana prawdopodobnie poprzez zdjęcia w terenie (za pomocą stolika mierniczego), przy wykorzystaniu dostępnych materiałów kartograficznych. Dla lepszego zorientowania się w terenie służyły, jako punkty orientacyjne i stabilizacyjne tzw. „piramidy górnicze”. Były to kopce ziemne zlokalizowane na szczytach wzniesień, pozwalające na odniesienie się do sytuacji terenowej i naniesienie na podkład topograficzny wszystkich interesujących punktów.

Za swe opracowanie otrzymał także wysoką nagrodę pieniężną i odznaczenie państwowe order św. Stanisława III klasy.

empel wielokrotnie wyjeżdżał do zakładów górniczych Okręgu Wschodniego.

Na początku 1856 r. sprowadził m.in. do Dąbrowy z Kielc wiele nowych narzędzi mierniczych. Wykonał też mapę geologiczną regionu okolic Kielc w skali 1:262500. 24 grudnia 1860 r. Jan Hempel objął obowiązki Zawiadowcy w Okręgu Zachodnim. Na własne życzenie zwolniono go ze służby w 1868 r., ale po okresie pracy w przedsiębiorstwie prywatnym, powrócił ponownie do górnictwa w 1876 r. Objął wtedy stanowisko zarządzającego górnictwem w Królestwie Polskim. Pracował aż do 1885 r. W latach 1868-1876 organizował i nadzorował eksploatację podziemną złoża siarki rodzimej w Czarkowach, a także analizował wyniki poszukiwań złóż soli kamiennej, co zakończyło się publikacją wyników badań.

Zmarł 19 stycznia 1886 r. i został pochowany w Suchedniowie.

Serwis specjalny: Dąbrowa Górnicza na starej fotografii

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Strefa Biznesu: Dlaczego chleb podrożał? Ile zapłacimy za bochenek?

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Wróć na dabrowagornicza.naszemiasto.pl Nasze Miasto