Przechodniu, kiedy zobaczysz krzyż, mierzący ponad 4 metry, z wyrytą datą "1863-2011", przy ulicy Letniej, wiedz o historii, która rozegrała się niedaleko na dąbrowskiej ziemi. Replika krzyża upamiętniająca tragedię Powstania Styczniowego, ufundowana została zeszłego roku przez Towarzystwo Przyjaciół Dąbrowy Górniczej. Zastąpiła wysłużonego świadka historii, oryginalny krzyż postawiony w hołdzie poległym powstańcom. Chodzi o wydarzenia, do których doszło w maju 1863 r. Wycofująca się partia, dowodzona przez pułkownika Józefa Nieczuję -Miniewskiego, została zaatakowana 6 maja przez Kozaków w ówczesnej wsi Niepiekło. Wielu z nich poległo. Wcześniej, 5 maja, powstańcy stoczyli ważną bitwę pod Krzykawką.
Dąbrowski ślad płk Miniewskiego
Mówiąc o krzyżu i majowych walkach nie sposób pominąć roli pułkownika Miniewskiego. Józef Karol Nieczuja -Miniewski, rocznik 1841, pochodził z terenów obecnego woj. mazowieckiego. Kształcił się w Nikołajewskiej Szkole Inżynierii i Akademii Inżynierii Wojskowej w Sankt Petersburgu. Wstąpił do spiskowego Koła Oficerów Polskich. Przystąpił do Powstania Styczniowego. Walczył w Białobrzegach i Przedborzu. W maju 1863 r. przeprowadził kampanię w pobliżu Olkusza. Początkowo powstańcy odnosili sukcesy, choć Kozacy od przekroczenia granicy dawali im się mocno we znaki. O trudach kampanii olkuskiej relacjonuje Miniewski w swoich pamiętnikach "Józef Nieczuja Miniewski. Jego udział w Powstaniu Styczniowym. Notatki z lat młodych - epizody-listy otwarte-głosy krytyki-wiersze", wydanych w 1918 roku we Lwowie. -" Z wielkiemi trudnościami i przeszkodami, doszliśmy do folwarku Krzykawka pod Sławkowem, a znalazłszy dość silną naturalną obronną pozycję rozłożyłem obóz, chcąc wojsku dać parę godzin wypoczynku i nakarmić. Dwór prócz fury kartofli i trochę surowej kaszy, nic nam dostarczyć nie mógł" - czytamy w pamiętnikach. Oddział stoczył bitwę pod Krzykawką. Miniewski dowodził w niej z pułkownikiem Francesco Nullo. Bitwa zakończyła się dla Włocha tragicznie. - " Po dwugodzinnej strzelaninie Nullo chcąc zakończyć bitwę, wyskoczył na wał, na koniu, komenderując na bagnety. Co dostrzegłszy w tej chwili nakazałem odwrót, uważając atak za szkodliwy, jednocześnie koń jego ( pułkownika Nullo - przyp. ) dostaje postrzał, wali się, żołnierze rzucają się ratować Nulla, gdy celny strzał trafia w samo serce" - wspomina Miniewski.
Związał swoje życie ze Lwowem
Po Krzykawce oddział ruszył dalej. Miniewski, pozbawiony przewodnika, który uciekł w czasie bitwy, orientował się jedynie z mapy. Oddział wyprowadził na przeciwną stronę lasu. Tam dopadli ich Kozacy i rozegrał się dąbrowski fragment tragedii. Sam Miniewski nazywa go wymianą ognia z wrogiem. - "Moskale dognawszy nas, na odkrytem miejscu zaczęli prażyć z lasu, oddział w największym porządku w szyku bojowym ustępował. Dopiero bagniste brzegi Przemszy (...) przyczyniły się do upadku" - wspomina pułkownik. Powstańców nie pokonali Moskale, ale wyczerpanie i brak środków do walki. Władze carskie nie pozwoliły zabitych pogrzebać. Dopiero, kiedy ciała zaczęły się rozkładać, ówczesny wójt Małobądza wykupił kawałek terenu i pochował szczątki. Późniejsze losy Miniewskiego mogłyby posłużyć za scenariusz pasjonującego filmu. Pracował przy budowie Kanału Sueskiego. Osiedlił się potem we Lwowie. Uporządkował na swój koszt kwaterę powstańców styczniowych na Cmentarzu Łyczakowskim. Józef Piłsudski w 1921 r. odznaczył go Krzyżem Srebrnym Virtuti Militari, a rok później Krzyżem Walecznych. Generał Miniewski zmarł we Lwowie w wieku 85 lat.
* TO MUSISZ ZOBACZYĆ:
MATURA 2012 - ZOBACZ CZEGO SIĘ SPODZIEWAĆ, SPRAWDŹ ARKUSZE i ODPOWIEDZI. PRZECZYTAJ O PRZECIEKACH
* WEŹ UDZIAŁ W PLEBISCYTACH:
NAJLEPSZY NAUCZYCIEL 2012
CHUDNIESZ - WYGRYWASZ ZDROWIE
NAJSYMPATYCZNIEJSZY ZWIERZAK ŚLĄSKIEGO ZOO
Jak czytać kolory szlaków turystycznych?
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
