Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Pałac Kultury Zagłębia świętuje 62 urodziny. Zobaczcie, jak powstawał [ZDJĘCIA]

Piotr Sobierajski
Piotr Sobierajski
mat. Muzeum Sztygarka, M. Gadaczek, PAS
W sobotę 11 stycznia o godzinie 18 Pałac Kultury Zagłębia w Dąbrowie Górniczej uroczyście obchodzić będzie 62 urodziny. Z tej okazji na jego głównej scenie wystąpi Orkiestra Rozrywkowa Sojka Band w specjalnym koncercie. Nie zabraknie również niespodzianek dla urodzinowych gości.

Chcąc uczcić 62 lata młodości, pałac przygotował niezwykły urodzinowy koncert pod nazwą PeKaZetka. Na scenie Sali Teatralnej wystąpi działająca od 15 lat, wszystkim znana Orkiestra Sojka Band, pod batutą jej szefa - Jerzego Sojki. Towarzyszyć jej będą artyści grupy „Artystycznie wykluczeni. Kulturalnie zobowiązani”, którzy zaśpiewają dla dąbrowskiego solenizanta. Dodatkową atrakcją będzie zlokalizowana w przestrzeniach wystawienniczych Sali Teatralnej w Holu Głównym, wystawa pracowników PKZ, ilustrująca talenty drzemiące w pałacowym zespole

Tradycją jest wręczanie prezentów osobie obchodzącej urodziny. W przypadku urodzin Pałacu Kultury Zagłębia to pałac wręcza prezenty swoim gościom. Każdy z uczestników koncertu urodzinowego otrzyma prezent niespodziankę. Jaka to będzie niespodzianka? Przekonają się Państwo 11 stycznia o 18:00 w Pałacu Kultury Zagłębia w Dąbrowie Górniczej. Więcej informacji oraz bilety dostępne na stronie www.palac.art.pl.

Pałac Kultury Zagłębia to największy współcześnie – po warszawskim Pałacu Kultury i Nauki – socrealistyczny zabytek w Polsce. Wybudowany został w latach 1951-1958, według projektu Zbigniewa Rzepeckiego, a po raz pierwszy otworzył swe podwoje przed gośćmi i mieszkańcami 11 stycznia 1958 roku. Generalnym wykonawcą prac było Zjednoczenie Budownictwa Miejskiego w Sosnowcu. Z ponad 4,7 tys. m kw. powierzchni 2 tys. m kw. to przestronne marmurowe hole, a sala teatralna na 850 miejsc z obrotową sceną była wówczas jedną z najnowocześniejszych w kraju.

Ciekawostką jest też fakt, że naprzeciwko PKZ, po drugiej stronie dzisiejszej ul. Królowej Jadwigi, miał stanąć nowy ratusz miejski. Powstała nawet specjalna makieta, ale ostatecznie w latach 50. XX wieku zrezygnowano z tych planów.

Kiedy dąbrowski Pałac był już gotowy przyszedł czas na wielkie otwarcie. Początkowo nazywał się Domem Kultury Zagłębia. – Obiekt tego typu należy się Zagłębiu Dąbrowskiemu za jego rewolucyjne tradycje za długoletnią walkę, którą szczyciła się cała klasa robotnicza i międzynarodowy ruch robotniczy. Wykorzystajcie go jak najlepiej. Niech dom ten służy młodzieży i dzieciom, niech służy całym pokoleniom, by żyły kulturalnie ucząc się budować coraz lepszą Polskę – mówił na otwarciu inicjator budowy Pałacu, wicepremier i wojewoda śląsko-dąbrowski, generał Aleksander Zawadzki.

Budynek z czerwonej cegły i piaskowca, który wyrósł pośród przemysłowych i kopalnianych krajobrazów robił wielkie wrażenie. W 1958 roku PKZ gościł pierwszą dąbrowską publiczność. Jak czytamy na stronie internetowej PKZ:

Nowo powstały gmach przyciągał uwagę swoją wielkością, kształtem oraz bogatymi wykończeniami charakterystycznymi dla socrealistycznego stylu architektonicznego. Kontrowersje budziła jednak licząca przeszło 60 tysięcy metrów sześć. kubatura budynku, ale także, a może przede wszystkim, koszt budowy i wyposażenia, pokryty w dużej mierze ze środków pochodzących z budżetu państwa. Mury nowobudowanego gmachu wzrastały w otoczeniu pól i tworzącego się krajobrazu robotniczego. Efekt prac inżynierów i budowlańców był jednak imponujący. Nic dziwnego – trzykondygnacyjny, odznaczający się zachowaniem symetrii budynek na wysokich piwnicach, z elewacją z czerwonej cegły oraz piaskowca, z licznymi balkonami, centralizowaną wieżą zdobioną attykami, z poddaszem w postaci korony, usytuowany na Placu Wolności, zdecydowanie można określić mianem monumentalnego. Wnętrza z kolei – okazałe, w dużej mierze wykończone marmurem korytarze, z licznymi kolumnami i bogatą ornamentyką. Sale zdobione pokaźnymi lustrami, ręcznie malowanymi kaflami (majolika) oraz boazerią, nadające poszczególnym pomieszczeniom unikatowy charakter. Budynek od razu stał się symbolem i wizytówką oraz na stałe wpisał się w krajobraz miasta. Powstanie Pałacu Kultury miało ogromny wpływ na rozwój przyszłego centrum Dąbrowy Górniczej.

Tamte czasy pamiętał m.in. nieżyjący już dziś Wojciech Kuzior, którego odwiedziliśmy w 2012 roku. To właśnie jego ojciec Marian Kuzior, był wiceprzewodniczącym Komitetu Budowy Pałacu Kultury Zagłębia, a wcześniej adiutantem gen. Józefa Hallera.

– Ojciec był społecznikiem i działał na wielu frontach – wspominał Wojciech Kuzior. – Pamiętam trochę z czasów, kiedy ojciec koordynował budowę Pałacu. Budynek robił rzeczywiście wielkie wrażenie. Pamiętam dokładnie, że mogłem wejść na niektóre spektakle i siedzieć w pierwszych rzędach. To było naprawdę coś wyjątkowego ­– stwierdził pan Wojciech.

Pierwszym administratorem został Wydział Kultury Prezydium Rady Narodowej w Katowicach. Władze miasta zatwierdzające statut placówki w 1964 roku nadały jej nową nazwę Pałac Kultury Zagłębia. W 1992 roku nazwę tę zmieniono na jakiś czas na Dąbrowski Pałac Kultury.

22 listopada 1979 r. budynek jako Pałac Kultury Zagłębia został wpisany do Krajowego Rejestru Zabytków.
Działały tu: Amatorski Klub Filmowy „Zagłębie”, Teatr „Forum”, a także liczne kluby zainteresowań oraz zespoły muzyczne. W Pałacu Kultury od 1958 roku mieściła się także siedziba Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Hugona Kołłątaja - jednej z najstarszych placówek kulturalnych Zagłębia. Od 1960 roku w Pałacu Kultury Zagłębia funkcjonował jeden z najstarszych i najbardziej utytułowanych klubów filmowych w Polsce – Amatorski Klub Filmowy „Zagłębie”. Dyskusyjny Klub Filmowy gościł m.in. Gustawa Holoubka i Agnieszkę Holland. Od października 2007 roku Pałac jest także siedzibą Kina Studyjnego Kadr.

W 1969 roku w salach dawnej kawiarni utworzono młodzieżowy Klub „Agora”. Był on organizatorem m.in. spotkań z ciekawymi ludźmi (olimpijczykami, działaczami społeczno-politycznymi, zespołami muzycznymi), bali dla samotnych i zakochanych czy tzw. wieczornic artystycznych, wieczorków muzycznych i występów kabaretowych. Ponadto odbywały się tu dyskoteki oraz zajęcia świetlicowe.

W 1972 roku dzięki odpowiedniemu zagospodarowaniu sali gimnastycznej na parterze, powstał Klub „Przy Samowarze”. Skupiał on dorosłych w sekcji szachowej i brydżowej, a  od września 1975 roku funkcjonował w nim także Klub Seniora.

Dodatkowo w ramach aktywności Pałacu funkcjonowały i funkcjonują do dziś zespoły amatorskie i koła zainteresowań zarówno dla dzieci jak i dorosłych. PKZ był też miejscem zabaw, seansów filmowych, organizował ferie zimowe, podczas których dzieci i młodzież mogły korzystać z lodowiska lub też jeździć na sankach.
W Pałacu funkcjonował także „Klub dla narzeczonych”, czyli powstały w porozumieniu z miejscowym Urzędem Stanu Cywilnego cykl wykładów psychologiczno-socjologicznych o małżeństwie i rodzinie, połączonych z kursami umiejętności praktycznych, na przykład przewijania i kąpania niemowląt.

W historii PKZ czytamy m.in., że przez lata estrada Pałacu Kultury Zagłębia gościła wybitnych artystów z całej Polski. Zorganizowano tysiące spektakli teatralnych, koncertów, recitali, oper, operetek oraz wystaw malarskich i fotograficznych. Gościli tu aktorzy największych scen teatralnych z całej Polski. Na kartach kronik swoje wpisy pozostawili m.in.: Sławomir Mrożek, Tadeusz Różewicz, Wojciech Kilar, Krystyna Prońko, Anna Jantar, Krystyna Janda, Czesław Niemen czy Hanka Bielicka.

Przez lata dąbrowski Pałac coraz bardziej jednak niszczał, a we znaki dawał się m.in. brak remontu instalacji, dachu i wielu pomieszczeń. Aż w końcu rozpoczęły się zabiegi o to, by PKZ został generalnie wyremontowany. Petycja do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w sprawie odnowienia i remontu Pałacu Kultury Zagłębia przygotowana została przez Miejską Komisję Historyczną, na czele z Maciejem Gadaczkiem. Miała ona wesprzeć gminne starania o unijną pomoc. Miejska Komisja Historyczna mobilizowała organizacje, stowarzyszenia i zwykłych mieszkańców o składanie podpisów. Zebranych zostało ich kilka tysięcy.

Pierwszy od ponad 50 lat remont Pałacu kosztował prawie 60 mln zł. Zajęło się nim Przedsiębiorstwo Remontowo-Budowlane „A. Piaskowski i Spółka”, które stało na czele konsorcjum trzech firm. Ostatecznie w 2014 roku wyczyszczona i odnowiona została zewnętrzna elewacja z piaskowca, przebudowano też schody i przybudówki. W środku odnowione zostały wszystkie elementy sztukaterii i marmurowych korytarzy. Jest nowa scena, której część będzie się teraz znów obracała, nowe drzwi, nowe instalacje.

Dziś rocznie Pałac Kultury Zagłębia odwiedza około 120 widzów spektakli, koncertów, wydarzeń w życiu miasta oraz uczestników przeróżnych zajęć, warsztatów i spotkań.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Dziennik Zachodni / Wielki Piątek

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na dabrowagornicza.naszemiasto.pl Nasze Miasto