Rozmowa z Wandą Strąk, doradcą metodycznym pedagogów szkolnych w Dąbrowie Górniczej

DZ: Czy często odbiera pani sygnały z dąbrowskich szkół o nasilającej się agresji wśród uczniów?

WS: Na początku obowiązywania reformy oświaty, w wyniku której wyodrębniono gimnazja, docierało do mnie sporo sygnałów o uczniach przejawiających agresywne zachowania. Jednak dąbrowskie placówki poradziły sobie z tym problemem. Obecnie zdarzają się sporadyczne przypadki agresywnych zachowań w szkole, ale są to zdarzenia incydentalne.

DZ: Ale gdzie? W szkołach podstawowych, gimnazjalnych czy raczej w średnich?

WS: Głównie w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych. Przeważnie to sytuacje, gdy uczeń bije kolegę, choć nie mamy przypadków pobić drastycznych. W przypadku pobić szkoły wykorzystują wszystkie możliwe środki, począwszy od upomnienia po zgłoszenie na policję. Bywa jednak, że niektórzy rodzice nie życzą sobie, by powiadamiać policji.

DZ: Jakie są przyczyny użycia pięści?

WS : Uczniowie czasem prowokują siebie nawzaje. Często sprawcy bójki przyznają, że uderzyli właściwie bez przyczyny. Właściwie są trzy przyczyny agresji w szkole: albo dziecko doświadcza agresji ze strony rodziców, albo wykorzystuje wzorce fikcji filmowej lub broni się przed uwagiami o ubóstwie swojej rodziny. Młodzież przenosi na grunt szkolny wzorce wyniesione z ulicy.

DZ: W wielu przypadkach bójkę poprzedzają wulgarne prowokacje.

WS: W czasie przerw szkolnych słychać na korytarzach wulgaryzmy. Przeklinają nie tylko chłopcy. Z ust dziewczyn często padają takie słowa, których nawet nie umiałabym powtórzyć. Dzieciom po prostu się wydaje, że kiedy używają wulgaryzmów stają się dorosłe. Agresja słowna bierze się również z naśladowania filmowych bohaterów, sypiących przekleństwami. Przecież młodzieżowi idole używają konkretnych określeń.

DZ: Jakimi sposobami dąbrowskie szkoły zapobiegają przemocy?

WS : Podejmujemy wiele działań wspieranych przez Wydział Zdrowia i Profilaktyki Społecznej. Realizowane są programy przygotowane przez Centrum Edukacji i Profilaktyki w Bielsku Białej. Program "Bez agresji" opracowano dla klas pierwszych gimnazjum, w klasach drugich był program "Impreza". Szkoły prowadziły także takie programy, jak "Lśnienie" oraz "Fikcja i rzeczywistość" dotyczące agresji w szkole. Poza tym nauczyciele w czasie godzinach wychowawczych zajmują się profilaktyką agresji. Staramy się także współpracować z rodzicami. Organizujemy na terenie szkół spotkania z policją oraz psychologiem. Dąbrowscy pedagodzy zostali przeszkoleni przez autorów programu "Spójrz inaczej na agresję". Poza tym nauczyciele sami mają pomysły na rozwiązywanie problemu agresji adresowanych zarówno do uczniów, jak i rodziców. Młodzież też ma dużo inicjatywy, trzeba ją tylko wykorzystać do konstruktywnego zagospodarowania czasu wolnego. Potrzeba więcej wychowania, im więcej wychowania, tym mniej profilaktyki.